Για τον Σπύρο Παπασπύρο, η αρχιτεκτονική είναι μια μαγική εμπειρία. Απόφοιτος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εδώ και περίπου 20 χρόνια προσπαθεί -και καταφέρνει!- να αλλάζει τις ζωές των ανθρώπων που του εμπιστεύονται τη μελέτη και τη δημιουργία των χώρων τους, παραδίδοντας έργα τα οποία -πραγματικά- ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους. Η αισιοδοξία και η ατέλειωτη αγάπη του για την Αρχιτεκτονική είναι αυτό που τον βοηθάει να εξελίσσεται διαρκώς ως επαγγελματίας, να μην κάνει εκπτώσεις στην αισθητική και τις αρχές του, να συνεχίζει να ονειρεύεται και να σχεδιάζει τα επόμενα έργα του.
Τι είναι η αρχιτεκτονική για εσάς; Πώς αποφασίσατε να ακολουθήσετε αυτό το επάγγελμα;
Η Αρχιτεκτονική βρίσκεται παντού γύρω μας και επηρεάζει τις ζωές μας ενσυνείδητα αλλά και υποσυνείδητα. Είναι ο χώρος που κινούμαστε, το φως/σκιά/χρώμα που βλέπουμε, οι ήχοι που ακούμε, τα συναισθήματα που νιώθουμε όταν ζούμε στο σπίτι… Η σπουδή της Αρχιτεκτονικής είναι πραγματικά υπέροχη! Σου αλλάζει τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα γύρω σου. Είναι Τέχνη και μαζί Επιστήμη, που σε εμπνέει να δημιουργήσεις. Η ανάγκη για δημιουργία και η αίσθηση ότι αφήνω πίσω μου κάποιο έργο χρήσιμο στον κόσμο ήταν αυτό που με οδήγησε στην Αρχιτεκτονική. Η πρακτική εφαρμογή της σε επίπεδο βιοπορισμού είναι φυσικά ένα κρύο ντους, με τους ατελείωτους περιορισμούς που υπάρχουν (νομικοί, οικονομικοί, κατασκευαστικοί, παραξενιές πελατών κ.λπ.). Μόλις όμως συνέλθεις απ’ το πρώτο σοκ, το ταξίδι γίνεται ακόμη πιο μαγικό γιατί μαθαίνεις να ισορροπείς σε τεντωμένο σχοινί, και να διευθύνεις τα έργα όχι μόνο σαν συνθέτης-ακροβάτης, αλλά και σαν νομικός / οικονομολόγος / ψυχολόγος / ηλεκτρολόγος / κηπουρός και πολλά άλλα επαγγέλματα. Και όλα αυτά μόνο με ένα πτυχίο!
Πόσο εύκολο είναι για έναν αρχιτέκτονα να “παραμερίσει” στιλ του προκειμένου να ακολουθήσει κάτι έξω από αυτό μετά από επιθυμία του πελάτη;
Πιστεύω πως ένας σωστός αρχιτέκτονας οφείλει να ακούσει προσεκτικά τις επιθυμίες του πελάτη, να κατανοήσει τις ανάγκες του, αλλά και τα γούστα του. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η όποια κατασκευή καλούμαστε να φτιάξουμε είναι για δική του χρήση και τέρψη και όχι για το δικό μας επαγγελματικό πορτφόλιο. Ο ρόλος μας βέβαια, ο σημαντικός ρόλος μας, είναι να φιλτράρουμε όλες τις παραμέτρους που θα μας θέσει και μέσα από το πρίσμα του δικού μας γνωστικού πεδίου και του δικού μας προσωπικού στυλ, να φτάσουμε στο αποτέλεσμα που θα ικανοποιηθούμε και οι δύο.
Έχετε συναντήσει τον «ιδανικό» πελάτη;
Ναι! Η αλήθεια είναι ότι μου έτυχε 2 φορές στα 20 περίπου χρόνια δράσης. Λέγοντας ιδανικός, εννοώ πως, μετά την παράθεση των προσωπικών του παραμέτρων, μου έδωσε το απόλυτο ελεύθερο να δημιουργήσω με πλήρη εμπιστοσύνη στις γνώσεις και στο γούστο μου. Δεν υπήρχαν παρεμβολές, παλινδρομήσεις, καθυστερήσεις, σύγχυση αταίριαστων στοιχείων και πολλά από τα ευτράπελα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά. Ο μεγάλος κερδισμένος φυσικά ήταν ο ίδιος ο πελάτης. Παραδόθηκε το έργο της απολύτου αρεσκείας του, γρήγορα και οικονομικά, προσδίδοντας μεγάλη αξία στο ακίνητό του.
Πώς προσεγγίζετε το κάθε έργο σας; Έχετε κάποιον συγκεκριμένο τρόπο;
Το μυστικό είναι πως νιώθω κάθε έργο που αναλαμβάνω, μικρό ή μεγάλο ως δικό μου κτήμα. Αφουγκράζομαι τις ανάγκες του πελάτη και προσπαθώ να μπω στη θέση του. Με φαντάζομαι να βιώνω το χώρο, να κινούμαι στους διαδρόμους, να μαγειρεύω στην κουζίνα του, να χαλαρώνω στο καθιστικό του. Ατενίζω με τις ώρες τη θέα αν υπάρχει, παρακολουθώ την πορεία του ήλιου. Ανοιγοκλείνω φανταστικούς διακόπτες και παίζω με διαφορετικούς φωτισμούς. Μετά τη virtual περιήγηση του τρελού (έτσι μάλλον μοιάζω απ’ έξω…), μεταφέρω τις όποιες σκέψεις σε σκίτσα, και μετά στον υπολογιστή. Κατά τη διαδικασία της κατασκευής, συχνά μεταλλάσσω κάποια επιμέρους στοιχεία της μελέτης, είτε λόγω τεχνικών θεμάτων, είτε (συνηθέστερα) λόγω βελτιωτικών κινήσεων που προκύπτουν από την ωρίμανση της σχέσης μου με το έργο.
Κτήρια, κατοικίες, εξωτερικοί ή δημόσιοι χώροι; Ποιο είναι το project εκείνο επάνω στο οποίο σας αρέσει να δουλεύετε περισσότερο;
Δεν νιώθω ότι το διάλεξα, μάλλον με διάλεξε αυτό… Είναι κατά βάση η παραγωγή χώρων κατοικίας και γραφείων. Στους χώρους αυτούς περνάμε τις περισσότερες ώρες της ημέρας μας. Γι’ αυτό και η ευθύνη που αισθάνομαι είναι μέγιστη. Η αισθητική, η εργονομία, η οικονομία, η αίσθηση άνεσης και ασφάλειας, τα ενεργειακά πεδία (φυσικά και τεχνητά), η χαλάρωση αλλά και η δημιουργικότητα, οι εντάσεις, η αρμονία, είναι όλα παράγοντες συχνά αντικρουόμενοι μεταξύ τους, οι οποίοι πρέπει να ζυγιστούν και να αναδευτούν με σύνεση για να βγει ένα.. εύγευστο γλυκό που θα νοστιμέψει τη ζωή μας.
Ποιο είναι για εσάς το πιο ολοκληρωμένο και αξιοζήλευτο project που έχετε δει; Μπορείτε να επιλέξετε κάποιο όχι μόνο από την Ελλάδα, αλλά από όλο τον κόσμο.
Η ημι-υπόσκαφη «villa M» στην Κέα, σε συνεργασία των αρχιτεκτόνων Βλάχου Χρ., WIP architects, Σακελλαρίου Δ., είναι ένα έργο που δε χορταίνω να βλέπω. Οι καθαρές σχεδιαστικές γραμμές του εξωτερικά και εσωτερικά, η ένταξη στο τοπίο, το κυρίαρχο στοιχείο της πέτρας συνδυασμένο αρμονικά με ξύλο και νερό, οι προσεγμένες κατασκευαστικές λεπτομέρειες, δημιουργούν μια αίσθηση προσγειωμένης πολυτέλειας που σε μαγνητίζει. Το φυσικό περιβάλλον αναδεικνύεται από κάθε γωνία δημιουργώντας υπέροχα σημεία θέας, εντός και εκτός κατοικίας. Το παιχνίδι του φωτός με τη σκιά σε συνδυασμό με την ογκοπλασία παράγουν ισόγειους χώρους προστατευμένους από ήλιο και βροχή που εναλλάσσουν έξυπνα το μέσα με το έξω. Θεωρώ πως είναι ένα παράδειγμα προς μίμηση, το οποίο μάχεται να ανατρέψει τη θλιβερή διαπίστωση ενός από τους δημιουργούς του, του Δημήτρη Σακελλαρίου πως «Ο τρόπος, με τον οποίο έχει χτιστεί η Ελλάδα είναι λάθος. Εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων (πχ. Ύδρα, Μονεμβασιά), η εικόνα του χτιστού περιβάλλοντος αναιρεί την ποιότητα του τοπίου».
Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα της κρίσης. Πώς πιστεύετε ότι επηρέασε το αρχιτεκτονικό έργο αλλά και τους ίδιους τους αρχιτέκτονες;
Μ’ αρέσει να βλέπω το ποτήρι γεμάτο! Στην προκειμένη περίπτωση, ενώ οι οικονομικές δυσκολίες συρρίκνωσαν τον κατασκευαστικό κλάδο, ταυτόχρονα προέκυψε ένα μεγάλο θετικό πρόσημο. Δόθηκε παραπάνω αξία στο χρόνο μας. Όταν το κεφάλαιο που θα δαπανήσει κάποιος είναι πολύ περιορισμένο, τότε επιβάλλεται οι κινήσεις να είναι πολύ προσεκτικές. Δεν υπάρχει χώρος για σπατάλες και ανούσιες επιδειξιμανίες. Επικεντρώνουμε στη βέλτιστη λύση προσπαθώντας να δημιουργήσουμε χώρους ποιοτικούς, με στιλ και άποψη, προσανατολισμένους στην κάλυψη εκάστοτε αναγκών, με έξυπνη χρήση και διαχείριση των υλικών. Γίνεται επίσης διαρκής έρευνα στην τεχνολογία των υλικών που αναπτύσσεται μέρα με τη μέρα και μας δίνει νέες ιδέες και λύσεις στα σύνθετα θέματα που αντιμετωπίζουμε. Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Μπορεί ένα έργο να γίνει με οικονομικό τρόπο. Θέλει όμως περισσότερη μελέτη, έρευνα, προσπάθεια και φαντασία. Και αυτό είναι το ωραίο!
Τι θα αλλάζατε στην Ελλάδα αν είχατε την δύναμη προκειμένου να βοηθήσετε στην εξέλιξη της αρχιτεκτονικής;
Η Ελλάδα είναι μια υπέροχη χώρα προικισμένη με απίστευτης ομορφιάς φυσικό περιβάλλον. Εύκολα όμως βλέπει κανείς πως σε ό,τι αφορά το δομημένο περιβάλλον, τουλάχιστον στη συντριπτική του πλειοψηφία, η κατάσταση είναι αποκαρδιωτική. Άναρχη και ανεξέλεγκτη δόμηση, άσχημα κτήρια, αμέτρητα αυθαίρετα, ασχεδίαστοι δημόσιοι χώροι, παρατημένα και βρώμικα πάρκα, δάση από κεραίες στις ταράτσες. Η εικόνα στην πανέμορφη κατά τα άλλα επαρχία μας είναι ακόμη χειρότερη… Ημιτελείς κατασκευές με αναμονές για κολώνες (για τα παιδιά-εγγόνια-δισέγγονα;), άφτιαχτες πυλωτές στο ισόγειο, τσίγκια και πεταμένα λάστιχα για φράχτες, πεταμένα σκουπίδια παντού, παιδικές χαρές με σπασμένα-σκουριασμένα σίδερα, κοκ. Ο κατάλογος μεγάλος και δε μας τιμά καθόλου. Όλα αυτά ΕΙΝΑΙ αρχιτεκτονική. Το πρώτο βήμα για τη λύση, είναι η συνειδητοποίηση του προβλήματος. Είμαι σίγουρος πως πολλοί συμπολίτες μας δεν αντιλαμβάνονται καν το πρόβλημα, επειδή έχει γίνει ήδη κομμάτι της καθημερινότητας μας… Το πρόβλημα είναι εδώ όμως. Και μας επηρεάζει, ακόμη και υποσυνείδητα. Βόμβες σταμάτησαν να πέφτουν, μαγικά ραβδιά δεν υπάρχουν, αλλά υπάρχουν Νόμοι! Οι οποίοι πρέπει να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα. Να κλείσουν πόρτες και παράθυρα και επιτέλους να εφαρμοστούν. Αυστηρά! Επίσης, υπάρχουν Σχολεία. Αυτό αργεί περισσότερο (1-2 γενιές σίγουρα) αλλά είναι πιο ουσιαστικό. Άλλωστε, στη χώρα που μας αρέσει να διαφημίζουμε ότι δίδαξε παγκοσμίως πολλές αρετές και επιστήμες, μεταξύ των οποίων και η Αρχιτεκτονική, οφείλουμε να επενδύσουμε για να την κάνουμε ξανά παράδειγμα προς μίμηση.
Σχέδια για το μέλλον; Κάτι το οποίο δεν έχει κάνει μέχρι στιγμής αλλά θα θέλατε πολύ να δοκιμάσετε;
Θα ήθελα να ασχοληθώ εντατικά με τον τυπολογικό, συνολικό σχεδιασμό μικρής κατοικίας σε υπαίθριο χώρο. Με τυποποιημένα, αλλά καλαίσθητα στοιχεία δόμησης και ενεργειακή αυτονομία. Με βιοκλιματικά στοιχεία σχεδιασμού, παθητικά και ενεργητικά συστήματα εξοικονόμησης και παραγωγής ενέργειας. Δεν είναι κάτι πρωτότυπο πια, αλλά θεωρώ ότι έχει ακόμη ενδιαφέρον στο άμεσο μέλλον. Επίσης, ο σχεδιασμός σχολείων, πιστεύω είναι ένα στοίχημα για κάθε αρχιτέκτονα. Το σχολείο είναι (μετά την οικογένεια) ο πρώτος μικρόκοσμος της κοινωνίας των παιδιών. Ο χώρος που βιώνουν καθημερινά, είναι αυτός που θα δώσει τα ερεθίσματα για τη μελλοντική τους στάση και συμπεριφορά. Ελπίζω η πολιτεία να το αντιληφθεί σύντομα αυτό…
Ποια η συμβουλή σας σε ένα νέο/νέα που θέλει να γίνει αρχιτέκτονας.
Να ακολουθήσεις το όνειρο, αν το αγαπάς! Είναι μια μαγική εμπειρία, με πολλές εντάσεις, κούραση και προβληματισμούς, αλλά και μεγάλες χαρές και ηθική ικανοποίηση όταν παραδίδεται σωστά ένα έργο. Νιώθεις πως συμβάλλεις δραστικά στη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων. Ταξιδεύεις αρκετά, μαθαίνεις να εκτιμάς απλές αξίες και να εντοπίζεις την ομορφιά σε καθημερινά αντικείμενα. Μαθαίνεις να σκέφτεσαι πολυδιάστατα, να συνθέτεις δεδομένα μεταξύ τους και πολύ συχνά να προβλέπεις καταστάσεις. Να μην γίνεις αρχιτέκτονας αν ο στόχος είναι να κερδίσεις χρήματα. Υπάρχουν πολλά επαγγέλματα που αποδίδουν οικονομικά περισσότερο, με λιγότερο κόπο. Αν όμως υπάρχει ενθουσιασμός και αγάπη, τότε ναι, η ευτυχία θα έρθει και πιθανότατα και η οικονομική επιτυχία. Δανειζόμενος ένα ρητό του Κομφούκιου, (ή του Σωκράτη, διίστανται οι απόψεις…) ξεκαθαρίζω περισσότερο το τοπίο: “Διάλεξε το επάγγελμα που σου αρέσει, και δεν θα χρειαστεί να δουλέψεις ούτε μια μέρα στη ζωή σου”.
Info: Για ακόμα περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το έργο του Αρχιτέκτoνα Σπύρου Παπασπύρου, μπορείτε να επισκεφτείτε την προσωπική ιστοσελίδα του www.spapas.gr
