1. MOYΣΕΙΟ Πατησίων 70 Αρχιτέκτονας: Μανώλης Λαζαρίδης Ο Μανώλης Λαζαρίδης θα μείνει στην ιστορία ως ο αρχιτέκτονας του μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη. Εδώ, η πολυκατοικία Β. Ζηρίνη στην οδό Πατησίων, λίγο μετά το Μουσείο. Ο Λαζαρίδης δεν είχε πολλές συμπάθειες, όπως και πολλοί άλλοι αρχιτέκτονες με γαλλικές επιρροές. Ο ίδιος πλήρωσε κατά κάποιον τρόπο την ουδετερότητά του: δεν προσχώρησε ούτε στους «παραδοσιακούς τοπικιστές», ούτε και στους «μοντέρνους» της δεκαετίας του ’30.
2. ΕΞΑΡΧΕΙΑ Αραχώβης 61 και Θεμιστοκλέους Αρχιτέκτονας: Κυριακούλης Παναγιωτάκος “C’ est tres beau!” είχε αναφωνήσει ο Λε Κορμπιζιέ, αντικρίζοντας τη γνωστή «μπλε πολυκατοικία» στην πλατεία Eξαρχείων. Εμβληματικό έργο του Κυριακούλη Παναγιωτάκου, συμπυκνώνει με τον πιο ριζοσπαστικό τρόπο τις αρχές του μοντέρνου κινήματος, όπως αυτές εκφράστηκαν στην Αθήνα του 1933. Το αυθεντικό της χρώμα ήταν σκούρο μπλε, που με τα χρόνια ξέφτισε. Ακουγόταν ότι θα ανακαινιστεί.
3. ΠΑΛΑΙΟ ΨΥΧΙΚΟ Μάντζαρου 3 Αρχιτέκτονες: Γιώργος και Ελένη Μανέτα Στην υστερομοντέρνα πολυκατοικία του Παλαιού Ψυχικού, οι δύο αρχιτέκτονες αφομοιώνουν δημιουργικά τα νέα ρεύματα της δεκαετίας του ’70. Ανανεώνουν με αυτό, αλλά και τα άλλα έργα τους, την προαστιακή πολυκατοικία από πλευράς τυπολογίας και μορφής. Χαρακτηριστική είναι η δημιουργία εξωτερικών χώρων ισοδύναμων σχεδόν σε επιφάνεια με τους εσωτερικούς.
4. ΙΛΙΣΙΑ Βασιλίσσης Σοφίας και Λαμψάκου Αρχιτέκτονας: Γεώργιος Κοντολέων H μεσοαστική πολυκατοικία Αντωνόπουλου-Κοντολέοντος ανήκει στις αυθεντικότερες και διαυγέστερες εκφράσεις του κεντροευρωπαϊκού Mοντέρνου Kινήματος, ενώ και ο Κοντολέων υπήρξε μια από τις στοχαστικότερες μορφές της αθηναϊκής αρχιτεκτονικής του Mεσοπολέμου. H κατασκευή του κτηρίου χρηματοδοτήθηκε από ομάδα φίλων, στην οποία μετέσχε και ο αρχιτέκτονας. Oι δύο βασικότερες καινοτομίες του ήταν οι αποφάσεις του να παραλείψει τα κοινότοπα έρκερ και να στρέψει την πρόσοψη της πολυκατοικίας προς τη Λαμψάκου, ώστε οι κύριοι χώροι των διαμερισμάτων να έχουν καλύτερο προσανατολισμό και να απολαμβάνουν τη θέα προς την Aκρόπολη.
5. ΚΟΛΩΝΑΚΙ Πλουτάρχου & Υψηλάντου Αρχιτέκτονας: Κωνσταντίνος Κυριακίδης Με την χαρακτηριστική, αξονική τοποθέτηση της εισόδου, η πολυκατοικία Μαυρομάτη κατασκευάστηκε το 1933. Έργο του Κωνσταντινουπολίτη αρχιτέκτονα, αποτελεί μία από τις πιο εντυπωσιακές εφαρμογές ενός πιο ανανεωτικού εκλεκτικισμού. Στην πολυκατοικία Μαυρομάτη, με τις διακριτικές αρ ντεκό λεπτομέρειες στη διακόσμηση, αφουγκραζόμαστε τον απόηχο μιας εποχής που σβήνει με πολύ στιλ.
6. ΚΟΛΩΝΑΚΙ Αλωπεκής 25Α Αρχιτέκτονας: Κώστας Κιτσίκης Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες πολυκατοικίες του κατ’ εξοχήν αρχιτέκτονα της αστικής πολυκατοικίας στην Αθήνα, του Κώστα Κιτσίκη. Προπολεμικό έργο, θα το δείτε στο νούμερο 25Α της οδού Αλωπεκής, στο Κολωνάκι. Ανήκε στην οικογένεια της Μαρίας Κάλλας.
7. ΦΙΛΟΘΕΗ Καραολή και Δημητρίου 30 Αρχιτέκτονας: Άρης Κωνσταντινίδης Το κτήριο αυτό αποτελεί τη μόνη αστική πολυκατοικία που κατόρθωσε να κτίσει ο ριζοσπάστης αρχιτέκτων. Παρά το γεγονός ότι ανήκει στα λιγότερο σχολιασμένα έργα του μεγάλου Έλληνα αρχιτέκτονα, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της «σύγχρονης αληθινής αρχιτεκτονικής» του, η οποία έπλαθε «δοχεία ζωής» μέσα από κοινή κατασκευαστική διάρθρωση, εναρμόνιση κλειστών-ημιυπαίθριων-υπαίθριων χώρων, με ιδιαίτερη ευαισθησία στις φυσικές παραμέτρους του σχεδιασμού.
8. ΑΝΑΚΤΟΡΑ Στησιχόρου 5 Αρχιτέκτονας: Δημήτρης Φωτιάδης Πολυκατοικία Μαρίας Αβέρωφ, από τα κλασικά έργα του αρχιτέκτονα, κτισμένη το 1934. Ο Φωτιάδης ήταν θιασώτης μίας ήπια αστικοποιημένης αρχιτεκτονικής και, παρά την κλονισμένη του υγεία, ανέπτυξε ένα χαρακτηριστικό προσωπικό ιδίωμα, με επιρροές από το νεωτερικό πνεύμα της αρ ντεκό, όπως φαίνεται και στην πολυκατοικία της φωτογραφίας.
9. ΚΟΛΩΝΑΚΙ Πατριάρχου Ιωακείμ και Ηροδότου Αρχιτέκτονας: Georges Goldberg Δύσκολα θα αγνοείτε την πολυκατοικία Καραπάνου. Είναι μία από τις πιο ευανάγνωστες εφαρμογές του γαλλικού μοντέρνου κινήματος στην Αθήνα της δεκαετίας τού ’30. Συμβολή στη μελέτη είχε και ο Έλληνας συνάδελφος του Goldberg Προκόπιος (Κόπης) Βασιλειάδης. Ανακαινίστηκε πρόσφατα.
10. ΧΑΛΑΝΔΡΙ Εθν. Αντιστάσεως 84 Αρχιτέκτονες: Αλέξανδρος Τομπάζης και Δημήτρης Διαμαντόπουλος Ανεβαίνοντας την Κηφισίας, στο ύψος της Αγίας Βαρβάρας, ξεχωρίζει το αντισυμβατικό και τεχνολογικά καινοτόμο συγκρότημα διαμερισμάτων «Δίφρος». Δημιουργικά επηρεασμένο από τον ιαπωνικό Μπρουταλισμό και Μεταβολισμό, είναι ένα από τα τολμηρότερα πειράματα αρχιτεκτονικής παρέμβασης στην άμορφη αστικοποίηση των περιοχών που περιβάλλουν τη λεωφόρο Kηφισίας. Aποτελείται από τέσσερα ανισοϋψή κτήρια, που συνδέονται ανά δύο με τους πυρήνες κατακόρυφης κυκλοφορίας, και βρίσκεται σε ελεύθερα διαμορφωμένο χώρο.
11. ΑΝΑΚΤΟΡΑ Μελεάγρου 5 Αρχιτέκτονας: Δημήτρης Φωτιάδης Η μικρή πολυκατοικία Παπαστράτου ξεχωρίζει με τον ήπιο και καλαίσθητο μοντερνισμό της από πολλά άλλα πολυώροφα κτήρια κατοικιών του κέντρου της Αθήνας. Η διαμόρφωση της πρόσοψης είναι λιτή και συμμετρική ως προς άξονα, και διακοσμημένη διακριτικά στο πνεύμα της αρ ντεκό. Το παιχνίδι των φωτοσκιάσεων που δημιουργούν οι ανοικτοί εξώστες, οι βεράντες και οι ημιυπαίθριοι χώροι της προσδίδουν μια ήπια πλαστικότητα.
12. ΜΕΤΣ Αρχιμήδους 63 και Δομπόλη Αρχιτέκτονες: Γ. Θεοδοσόπουλος και Κατερίνα Θάνου Αλλάζουμε εποχή, και προσγειωνόμαστε στις αρχές της δεκαετίας τού ’80. Tο συγκρότημα κατοικιών στο Mετς είναι ένα από τα πιο επιτυχημένα εγχειρήματα ανανέωσης του αρχιτεκτονικού λεξιλογίου για την αστική πολυκατοικία στην Αθήνα. Οι επιμέρους όγκοι σε διαφορετικά επίπεδα αποδομούν τον τυποποιημένο τρόπο ανάπτυξης της αθηναϊκής πολυκατοικίας.
13. ΑΝΑΚΤΟΡΑ Ηρώδου Αττικού και Μουρούζη Αρχιτέκτονας: Εμμανουήλ Βουρέκας Η λευκή πολυκατοικία Αβέρωφ αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της κυρίαρχης τεχνοτροπίας των ετών 1950-60: του κλασικίζοντος μοντερνισμού. Είναι έργο του αρχιτέκτονα του Πολυτεχνείου της Δρέσδης, ενός από τους πρωταγωνιστές της αστικής αρχιτεκτονικής στην Αθήνα του ’50 και του ’60. Η διαμόρφωση των όψεων χαρακτηρίζεται από λιτότητα και συμμετρία στη διάταξη των ανοιγμάτων και εξωστών. Το σύνολο εκφράζει την προσπάθεια ανάκτησης της ηρεμίας και της μεγαλοπρέπειας του παρωχημένου νεοκλασικισμού
14. ΠΕΤΡΑΛΩΝΑ Περιφερειακός Φιλοπάππου Αρχιτέκτονας: Έλλη Βασιλικιώτη Η πολυκατοικία στον Aσύρματο είναι μια από τις αξιόλογες πολυκατοικίες χαμηλών εισοδημάτων της εποχής που σχεδιάστηκε, στο πλαίσιο των μελετών της Υπηρεσίας Οικισμού του Υπουργείου Δημοσίων Έργων. Το συγκρότημα αποτελείται από οκτώ καταστήματα και 55 διαμερίσματα με ανεξάρτητες εισόδους από τους διαδρόμους κατά μήκος της πρόσοψης, τα οποία κατανέμονται σε τέσσερις ορόφους. Ενδιαφέρουσα είναι η προσαρμογή του κτηρίου στην ιδιαιτερότητα του καμπύλου οικοπέδου και τη μεγάλη κλίση της πλαγιάς του Φιλοπάππου.
15. ΙΛΙΣΙΑ Bασιλίσσης Σοφίας 86 Αρχιτέκτονας: Νίκος Βαλσαμάκης Το κτήριο ανήκει στις πρώτες μοντέρνες πολυκατοικίες της μεταπολεμικής Aθήνας, αλλά και στα μεγάλης επιρροής έργα του πρωτοπόρου αρχιτέκτονα. O κορμός του κτηρίου, που αποτελείται από τους τέσσερις τυπικούς ορόφους, διαμορφώνεται σε δύο επίπεδα, αυτό της κυρίως όψης και εκείνο των εξωστών σε πρόβολο, τα οποία αλληλοπεριχωρούνται. Ο πέμπτος όροφος είναι όλος στο πίσω επίπεδο, και επιστέφεται με οριζόντιο πρόβολο.
16. ΕΞΑΡΧΕΙΑ Ζαΐμη και Στουρνάρη Αρχιτέκτονες: Πολύβιος Μιχαηλίδης και Θουκυδίδης Βαλεντής Η πολυκατοικία των αδελφών Mιχαηλίδη ανήκει στα έργα αναφοράς του ριζοσπαστικού μοντερνισμού στη μεσοπολεμική Αθήνα. Με τον δεξιοτέχνη Kύπριο αρχιτέκτονα συνεργάστηκε ο εκλεκτός συνάδελφός του και καθηγητής στο EMΠ Θουκυδίδης Bαλεντής. H θέση του κτηρίου, δίπλα στη Σχολή Aρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου, συνέβαλε επίσης στη συστηματική μελέτη και εκτίμηση της αξίας του. Ο ορθογώνιος όγκος του κτηρίου ολοκληρώνεται στη στάθμη της εσοχής με πέργκολα
17. ΕΞΑΡΧΕΙΑ Μαυρομιχάλη και Ναυαρίνου Αρχιτέκτονας: Βασίλειος Δούρας Η μεσοαστική πολυκατοικία Τσιμπούκη ανήκει στις διαυγέστερες εκφράσεις του ελληνικού μεσοπολεμικού μοντερνισμού. Τόσο η οργάνωση των κατόψεων, όσο και η διάρθρωση των όψεων διέπονται από τους συνθετικούς και μορφολογικούς κανόνες του κεντροευρωπαϊκού Μοντέρνου Κινήματος. Η διαμόρφωση των όψεων είναι λιτή και τα ανοίγματα έχουν έντονη οριζοντιότητα. H διάταξη των παραθύρων και των ημιστεγασμένων εξωστών είναι συμμετρική στη στενή όψη της Nαυαρίνου, και ασύμμετρη στην επιμήκη όψη της Mαυρομιχάλη. (Στη συνάντηση των δύο όψεων υπάρχουν τα χαρακτηριστικά γωνιακά παράθυρα.)
18. ΜΟΥΣΕΙΟ Μπουμπουλίνας 22 Αρχιτέκτονας: Κυπριανός Μπίρης Κτισμένη στο κέντρο της Αθήνας, πίσω από το Αρχαιολογικό Μουσείο, η μοντέρνα πολυκατοικία Λογοθετόπουλου ανήκει στις πρώτες εφαρμογές της νέας, ορθολογιστικής αντιμετώπισης του στεγαστικού προβλήματος των μεσοαστικών στρωμάτων. Το κτήριο αγοράστηκε και ανακαινίστηκε για να στεγάσει κεντρικές υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού. Ο όγκος του κτηρίου είναι ένα απλό ορθογώνιο παραλληλεπίπεδο. Η λιτότητα, η συμμετρική διάταξη των ανοιγμάτων και οι δύο κατακόρυφες στήλες των έρκερ αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά των όψεων.
19. ΚΟΛΩΝΑΚΙ Καρνεάδου 13 Αρχιτέκτονας: Δημήτρης Φωτιάδης Η μικρή πολυκατοικία Αδαμίδη-Βλαχλίδη ανήκει στις πρώτες αθηναϊκές εφαρμογές του διώροφου διαμερίσματος (duplex), τo οποίο αποτελεί συρρίκνωση ή υποκατάστατο του αστικού μεγάρου (hôtel particulier). Ένα ακόμη έργο του Φωτιάδη. Η διαμόρφωση των όψεων είναι λιτή, με τυπική επανάληψη των μορφολογικών στοιχείων εξωστών και ανοιγμάτων στους ορόφους, και τονισμό της εισόδου με τοξωτό άνοιγμα. Υφολογικά αποτελεί δείγμα ενός μετριοπαθούς μοντερνισμού γαλλικής επιρροής με στοιχεία αρ ντεκό.
20. ΠΟΛΥΔΡΟΣΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ Λεωφ. Χρυσανθέμων 22 Αρχιτέκτονες: Τάσος και Δημήτρης Μπίρης Η πολυκατοικία των Tάσου και Δημήτρη Mπίρη,καθώς και της συνεργάτιδάς τους Mαρίας Kαφρίτσα, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα του πολυεπίπεδου προβληματισμού τους για τη σχέση της αρχιτεκτονικής με τους χρήστες της και την πόλη. Το σύνολο είναι μια σύνθεση αυτόνομων και χωρικά πολύπλοκων κατοικιών-οικιστικών μονάδων, οι οποίες επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω στεγασμένων και υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων. Έτσι, δημιουργείται μια κτηριολογική ενότητα-κοινότητα, που ευνοεί τις διαπροσωπικές σχέσεις των ενοίκων.
21. ΑΝΑΚΤΟΡΑ Ηρώδου Αττικού 17 Αρχιτέκτονας: Τάκης Χ. Ζενέτος H πολυκατοικία αυτή του Tάκη X. Zενέτου αποτελεί αξιόλογη επίδοση του ελληνικού μοντερνισμού στο κατώφλι της δεκαετίας του 1960. Διέπεται από τους συνθετικούς και μορφολογικούς κανόνες τού –τότε κυρίαρχου– International Style, οι οποίοι δεν έχουν χάσει την αξία τους. Tα διαμερίσματα έχουν ανοικτές κατόψεις με ελάχιστα μόνιμα διαχωριστικά στοιχεία, και πολλά κινητά χωρίσματα που παρέχουν ευελιξία στη διαμόρφωση του χώρου. H ωραία θέα των διαμερισμάτων πλαισιώνεται από τις πλάκες των οροφών και των δαπέδων, που δημιουργούν την ψευδαίσθηση της συνέχειας εσωτερικού και εξωτερικού χώρου.
Πηγή: www.lifo.gr
