Αν δεν ζούσαμε σε σπίτια, ή αν δεν χρειαζόμασταν γέφυρες για να μετακινηθούμε, ο σεισμός θα ήταν μια ευχάριστη και ακίνδυνη εμπειρία, σαν το λούνα παρκ. Από τη στιγμή όμως που ο άνθρωπος άρχισε να καλύπτει τη βασική του ανάγκη για στέγαση, ο σεισμός έπαψε να είναι ένα ακίνδυνο φαινόμενο. Και όσο ο άνθρωπος εξελίσσονταν, τόσο περισσότερο άρχισαν να τον επηρεάζουν τα αποτελέσματα του σεισμού.
Στην αρχή ζούσε σε σπηλιές, μετά ξεκίνησε να κατασκευάζει μικρά σπίτια μονώροφα, από ξύλο, μετά από πέτρα, μετά μεγαλύτερα σπίτια, μετά μεγαλοπρεπή μνημεία, υποδομές κοκ. Η σεισμική τρωτότητα αυξάνονταν με την εξέλιξη του ανθρώπου. Αρκεί να αναλογιστεί κάποιος πως ο πρώτος αντισεισμικός κανονισμός θεσπίστηκε στην Ελλάδα, το 1959. Είχαν βέβαια προηγηθεί οι αντισεισμικές διατάξεις στον οικοδομικό κανονισμό Κορίνθου-Λουτρακίου το 1928, οι οποίες ακολούθησαν μετά τον καταστρεπτικό σεισμό της περιοχής. Αυτό δίνει μια εικόνα της ποιότητας όσων κατασκευών διασώζονται σήμερα, που δεν έχουν μελετηθεί να αντιστέκονται σε σεισμικά φορτία.
Από την αρχαιότητα ακόμα, είχαν αρχίσει να λαμβάνουν μέτρα, μείωσης του σεισμικού κινδύνου, όπως η κατασκευή κτιρίων σε βράχο και όχι σε μαλακά εδάφη και η κατασκευή μεγάλων κιόνων, όχι μονολιθικά αλλά με δακτυλίους, ένα είδος αρχαίας τεχνολογίας σεισμικής μόνωσης και απόσβεσης.
Αυτά προέκυψαν μέσα από την παρατήρηση των καταστρεπτικών αποτελεσμάτων των σεισμών, όπως και σε όλες τις επιστήμες, την φυσική την ιατρική κλπ.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά ην παρατήρηση των αποτελεσμάτων ενός σεισμού, αυτή γίνεται σε αντίξοες συνθήκες, μιας και για να έχει νόημα θα πρέπει να συμβαίνουν απαραίτητα δύο χαρακτηριστικά:
• Ο σεισμός να είναι καταστρεπτικός, αλλιώς δεν έχουμε να παρατηρήσουμε τίποτα.
• Οι κατασκευές οι οποίες επλήγησαν να έχουν κάποια ελάχιστα επίπεδα ποιότητας κατασκευής και να μην είναι πρόχειρες με ευτελή υλικά.
Η παρατήρηση όμως από μόνη της αν δεν συνοδεύεται από καταγραφή και επεξεργασία δεν έχει αξία.
Βαγγέλη Ματράγκου
Του Πολ. Μηχανικός ΕΜΠ, MSc,
